==============================ලෝකය බිහිවි ඇත්තේ මවගේ කිරි වලින් හා හිරුගේ රශ්මියෙන් බව මතයක් ඉඳිරිපත් වි ඇත. උත්තරීතර මව් සෙනෙහස ගැන කොතකුත් ගී පද රචනා, කවි,නිසදැස්, නිර්මාණ වි ඇත්තේ ඒ නිසාද විය හැකිය.ගෙදර බුදුන් මව ලෙස අප නිරතුරු ඇය පුදමු.
එහෙත් පිය සෙනෙහසට කව් ගී නිර්මාණ එතරම් බිහිවි ඇති බවක් දක්නට නැත. අකලංක මාතෘත්වයට අප බෙහෙවින් ගරු කරන්නෙමු. නමුත් උත්තරීතර පිතෘත්වය පිළිබඳ අප කතා නොකරන තරම්යද. මවක් දස මසක් කුසදරා දරුවකු මෙලොවට බිහි කරත් එම දරුවා සෙනෙහෙබර බිරිද පොෂණය කරන්නේ සැමියාය. දරුවන් වදන්නේ මවක් උනත් තනන්නේ පියාය. එවන් වු පිතෘත්වය ගැන අප කතා කරන්නේ අඩුවෙනි.
ලෝකයේ සංවේදී චරිතය මවය. දරුවන්ගේ සැම දුකක්ම,කඳුළක්ම නිතරම දකින්නෙ මව උනත් පියා දුක්, කඳුළු සේම දරුවන් ලබන ජයග්රහහන නිහඩව සම සිතීන් දරා ගැනිම ඔහුගෙ පිළීවෙතයි.
දරුවන්ගේ දුක්,සැප නියඩව දරා ගන්නා පියා සංවෙදී පුද්ගලයකු නොවේදැයි කාට නම් කිව හැකිද එයට හොදම උදාහරණය මහාචාර්‍යය එදීරිවීර සරච්චන්ඳ්රඩයන්ගේ සිංහබාහු නාටකයයි සරච්චන්ඳ්ර යන්ට එ සඳහා පාදක වී ඇත්තේ මහාවග්ග පාලියේ සදහන් පුවතකි.එහි සදහන් වන පරිදී බුදුන් වහන්සේ කපිල වස්තු පුරයට වැඩම කරන අවස්ථාවේදී නන්ද කුමරයත්,රාහුල කුමරයත් දෙදෙනම සාසනයට ඇතුලත් වුහ. සුද්ධෝවුන් රජ බුදුන් සමිපයට ගොස් මෙසේ කියන්නාහු
“ ස්වමිනි, නුඔ වහන්සේ ගිහි ගෙය හැරදා මට බොහෝ දුක් විය. නන්ද කුමරයා මහණ වුදා වඩාලත් විය. පුත්රස ප්රේනමය වනාහි හම සිඳ,මස සිඳ,නහර සිඳ,නහර සිඳ ඇට සිඳ,ඇට මිඳුලු තෙක් කිදා බැස එහි රැඳි සිටි.
පුත්රම සෙනේහස පිළීබද මුලික මෙසේ කියු වචන මාගේ සිංහබාහු නාටකයේ උපතයි.
“ පුතු සෙනේ මස් නහර හම සිඳ
ඇට සොයා ගොස් ඇට තුලට වැද
ඇට මිඳුලු රදා සිට
දුක් දෙයි නිබන්දා..............
පියවරුන්ගේ සෙනෙහස ගැන ලියවුනු මෙ ගිතයින් ගයනා කරනුයේ ටි.ම්. ජයරත්නයන් විසිනි.පිය සෙනෙහස මොනවට මෙහිදී පැහැදීලි වේ.
අම්මා සදකි මම ඒ ලොව හිරුය රිදී
ඒ ඉර හදීන් නු-ඕ ලෝකය එලිය උනි
රැකුමට පුතුන් දිවියේ දුක් ගැහැට විදි
පිය සෙනෙහසට කව් ගී ලියවුනා මදි
සිරුරේ දුවන්නේ මගෙ ලේ නොවැ පුතුනේ
කුසයේ නොදැරුවත් දිවි බර මම දැරුවේ
මහමෙරකට උසයි දරු පෙම හද පතුලේ
පුඳුමයි පුතුනි කිම මගෙ ලේ කිරි නොවුනේ
මවකට මුවාවි නුඔ වෙත දිවි දුන්නේ
මම වෙමි පුතුනි එය මා පමණයි දන්නේ
පිය සෙනෙහස නැතිද දරුවනි හඳුනන්නේ
අම්මාවරුන් පමණද මතු බුදුවන්නේ.
තීශා −
